Bắt đầu đi học là một bước ngoặt quan trọng đối với phần lớn mọi đứa trẻ. Vậy, tâm lý trẻ 2 tuổi bắt đầu đi học sẽ như thế nào? Làm sao để con nhanh chóng vượt qua nỗi sợ hãi để hòa nhập với thầy cô, bạn bè? Mời ba mẹ cùng ILO khám phá vấn đề quan trọng này nhé!
Bắt đầu đi học là một bước ngoặt quan trọng đối với phần lớn mọi đứa trẻ. Vậy, tâm lý trẻ 2 tuổi bắt đầu đi học sẽ như thế nào? Làm sao để con nhanh chóng vượt qua nỗi sợ hãi để hòa nhập với thầy cô, bạn bè? Mời ba mẹ cùng ILO khám phá vấn đề quan trọng này nhé!
Ở nhà, ba mẹ và các anh chị lớn có thể cùng bé chơi trò chơi giả vờ để giúp bé làm quen với môi trường lớp học. Bạn có thể giả vờ làm cô giáo và cùng con thực hiện một số hoạt động học tập ở trường như hát, kể chuyện, tô màu, làm thủ công, ngủ trưa…
Thậm chí, bạn cũng có thể đổi vai trò, để con làm giáo viên. Điều này sẽ giúp con có thiện cảm về trường học. Bé sẽ biết rằng đấy là một nơi vui vẻ, đầy thú vị và không có gì phải lo lắng.
Một số bé sẽ có tâm lý chống đối. Bé sẽ nói “không” khi được chở đi học hoặc đến lớp không chịu vào lớp cho dù cô giáo và ba mẹ dỗ dành. Thậm chí, một số bé còn biểu hiện bằng việc vứt đồ đạc và không hợp tác với cô giáo, chẳng hạn như nhịn ăn, không chịu đi vệ sinh, lăn ra sàn ăn vạ, không chịu ngủ…
Ngoài những tâm lý chung trên, một số bé lại có thể hòa nhập với trường lớp một cách vui vẻ và nhanh chóng mà không khiến ba mẹ phải lo lắng hoặc phiền lòng. Tuy nhiên, số lượng này khá ít.
Bé mới bắt đầu đi học thường lạ lẫm, sợ hãi thầy cô và các bạn mới. Do vậy, nếu được sự cho phép của nhà trường, bạn nên sắp xếp một buổi chơi với các bé cùng lớp con.
Việc này tạo cơ hội cho bé được làm quen với các bạn trong lớp trước khi đi học. Có được những người bạn mới giúp con thêm phần tự tin và yêu trường lớp hơn.
Một số bé chống đối đi học vì có tâm lý sợ hãi, chẳng hạn như bé sợ phải ngồi bồn cầu để đi vệ sinh, sợ phải tự xúc cơm ăn… Vì thế, trước khi cho con đi học, bạn cần dạy con những kỹ năng quan trọng này.
Ngoài ra, ba mẹ cũng nên dạy con một số kỹ năng khác trước khi cho bé đi học để giúp con thêm phần tự tin, chẳng hạn như cài nút áo, kéo khóa, đeo ba lô, treo áo khoác lên móc, xỏ giày…
Hãy kể cho con nghe những câu chuyện về lần đầu tiên bạn đến trường, cảm giác của bạn và những kỷ niệm đặc biệt. Nếu có thể, hãy tìm những bức ảnh thời mầm non của bạn hoặc những người thân trong gia đình rồi kể cho con nghe những câu chuyện thú vị. Những điều này sẽ khiến bé cảm thấy thích thú với việc đi học.
Trong những ngày đầu bé tới trường, ba mẹ nên nói chuyện với thầy cô giáo về thói quen, sở thích, nhu cầu của bé (hoặc những vấn đề về sức khỏe nếu có). Giáo viên sẽ dựa vào những đặc điểm tâm lý của bé mà có cách phù hợp để giúp con nhanh chóng hòa nhập với lớp học.
Đối với một số bé, bắt đầu đi học mầm non nghe có vẻ cực kỳ thú vị nhưng với phần lớn mọi đứa trẻ, đây là một điều khá khủng khiếp. Nhìn chung, trong những ngày đầu tiên đến một môi trường mới, bé sẽ có các biểu hiện tâm lý như:
Trong tuần đầu tiên đi học, đa số các bé đều khóc khi phải rời xa vòng tay ba mẹ để làm quen với một môi trường hoàn toàn lạ lẫm.
Có một số bé rất vui vẻ và hào hứng với mọi hoạt động ngay từ ngày đầu tới lớp. Nhưng điều này có thể là do con chưa nhận thức được vấn đề. Đến những ngày tiếp theo, bé bắt đầu hiểu được rằng mình đang phải đến trường và sẽ thay đổi thái độ, chuyển sang quấy khóc.
Nếu có thể, bạn nên cùng con đến tham quan ngôi trường mới. Cùng nhau chơi ở sân chơi, khám phá lớp học và cho con làm quen với giáo viên… Như thế, khi bé đến lớp trong những ngày đầu, con sẽ có cảm giác thân thuộc.
Tuy nhiên, không phải ngôi trường nào cũng có chế độ cho phụ huynh và bé tới tham quan cũng như làm quen trước khi đi học. Điều này thường có ở các trường mầm non quốc tế, trường song ngữ.
Tâm lý trẻ 2 tuổi bắt đầu đi học có nhiều điều bất ổn và khiến nhiều người lo lắng. Song, ba mẹ cần đồng hành cùng con và có những biện pháp cụ thể, giúp bé biết mỗi ngày tới trường là một ngày vui.
ILO gợi ý ba mẹ 9 cách giúp bé nhanh chóng vượt qua nỗi sợ để hòa nhập với thầy cô và bạn bè ngay sau đây:
Một số người có tâm lý sợ trẻ khóc nên thường trốn con và rời đi. Theo các chuyên gia tâm lý, điều này chỉ khiến cho bé cảm thấy tồi tệ hơn. Bé sẽ cảm thấy rằng mình đang bị ba mẹ bỏ rơi hoặc bị lừa. Điều này tác động tâm lý tiêu cực và khiến bé sợ phải đến trường.
Do vậy, cho dù bé có quấy khóc hoặc phản đối đi học như thế nào thì trước khi cho con vào lớp, bạn cần hôn tạm biệt con. Nói cho bé biết mình sẽ quay lại đón con sớm hoặc đón khi giờ học kết thúc. Bạn cũng có thể khích lệ con bằng việc hứa sẽ mua một số món ăn con thích nếu con vui vẻ vào lớp.
Để giúp con nhanh chóng vượt qua nỗi sợ hãi, ba mẹ hãy là những người bạn biết lắng nghe và chia sẻ với con. Nếu có điều gì đó khiến con sợ hãi và lo lắng thì hãy trấn an bé. Hãy cho con biết trường học là nơi vui vẻ, an toàn và con luôn được yêu thương.
Bắt đầu đi học là một cột mốc có thể gây khó khăn cho cả ba mẹ và bé. Song, đừng quá lo lắng bởi vì sớm hay muộn thì bé cũng sẽ nhanh chóng thích nghi. Hiểu đặc điểm tâm lý trẻ 2 tuổi bắt đầu đi học và áp dụng những lời khuyên của ILO, chắc chắn sẽ giúp con nhanh chóng vui vẻ tới trường.
Nghe nội dung chi tiết tại đây:
Khảo sát nhà vệ sinh tại một số trường học công lập trên địa bàn Hà Nội xây dựng cách đây hàng chục năm, phóng viên VOVGT ghi nhận, nhà vệ sinh đã xuống cấp, đường ống nước không đảm bảo nên bốc mùi, tường nứt, thấm dột. Với số lượng học sinh đông, nhà vệ sinh thường xuyên rơi vào tình trạng quá tải.
Nhiều nhà vệ sinh dù đã được xây sửa, duy trì với kinh phí lớn cũng không thoát khỏi tình trạng bốc mùi. Một số phụ huynh, học sinh phản ánh:
"Con thấy nhiều bạn không xả nước, con đi sau con biết".
"Khai lắm cô ạ. Không có nước, khi có khi không. Chỗ vệ sinh nam có khi bị tắc nước đấy".
"Trường con tôi cũng xây dựng từ lâu, nhà vệ sinh xuống cấp. Những ngày mưa lép nhép bẩn. Xả nước hỏng, vòi rửa tay cũng không mở được, có hôm vài ba ngày sau mới được sửa".
Theo TS Nguyễn Tùng Lâm- Chủ tịch Hội tâm lý giáo dục Hà Nội, sở dĩ học sinh thường “ngại”, thậm chí “sợ” đi vệ sinh ở trường chủ yếu là do ác cảm về sự hôi thối, bẩn thỉu. Mặt khác, một số nhà vệ sinh chưa đảm bảo sự kín đáo và tách biệt rõ ràng giữa khu nam và nữ nên học sinh chưa thực sự thấy an toàn.
Số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy, năm học 2019-2020, trung bình mỗi trường có 6,62 nhà vệ sinh, tỷ lệ nhà vệ sinh đạt chuẩn theo Thông tư số 13 năm 2016 đạt gần 70%, tăng so với năm học trước.
Tuy nhiên, vẫn còn không ít các công trình vệ sinh quá cũ, kém chất lượng, không đảm bảo vệ sinh. Phân tích về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, TS Nguyễn Tùng Lâm nói:
"Hiệu trưởng chưa thật quan tâm thì những nơi đó sẽ bị ảnh hưởng. Tình trạng thứ hai là không quan tâm đến việc dọn vệ sinh thường xuyên, tức là người phụ trách lao công và điều kiện nước nôi không tốt thì cũng gây ra. Vì nó không thường xuyên vệ sinh sạch sẽ nên việc giáo dục học sinh có ý thức giữ vệ sinh chung, bảo vệ tài sản công nó cũng kém".
Trong khi thiếu vốn, thiếu ngân sách đầu tư nâng cấp các công trình vệ sinh trường học là những vấn đề các trường học ở khu vực ngoại thành đang đối mặt thì các trường ở khu vực trung tâm đô thị, lại đối diện với những khó khăn do diện tích hạn hẹp, không đủ để mở rộng.
Bà Nguyễn Thị Thúy Minh- Hiệu trưởng trường Tiểu học Đông Thái, Quận Tây Hồ, Hà Nội phản ánh:
"Nhà trường có 3 khu vệ sinh 12 phòng, cũng đã đáp ứng được mức tối thiểu cho học sinh toàn trường trong điều kiện khá đông diện tích thì chưa được rộng cho lắm. Cho nên cũng là một khó khăn khi giờ ra chơi mật độ học sinh vào nhà vệ sinh khá đông".
Mặc dù tại một số trường, Ban đại diện phụ huynh đã đề xuất hỗ trợ nhà trường, thuê dịch vụ dọn nhà vệ sinh, nhưng lại “vướng” ở quy định không cho phép Hội cha mẹ học sinh được phép thu khoản phí vệ sinh trường, lớp.
Trong khi đó, có trường thu phí nhưng không đảm bảo duy trì công tác vệ sinh thường xuyên. Một phụ huynh có con học Tiểu học Vĩnh Tuy, Hà Nội nói:
"Cháu đi học về cũng thấy kể chuyện là nhà vệ sinh ở không có giấy vệ sinh. Bố mẹ phải chuẩn bị giấy cho mang đi lớp. Mà đóng tiền dọn dẹp nhà vệ sinh là 150 nghìn 1 năm mà. Nhắc khéo cô nhiều lần mà vẫn phải tự chuẩn bị giấy vệ sinh cho con đi lớp suốt".
Đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (Unicef) tại Việt Nam cho biết, hiện có tới 7,7 triệu học sinh trên cả nước không được tiếp cận với nước sạch và xà phòng tại 15.900 trường học. Bà Lê Anh Lan, Chuyên gia Giáo dục của UNICEF tại Việt Nam cho biết về những tác hại của nhà vệ sinh không đảm bảo vệ sinh:
"Ví dụ như là gây bệnh tiêu chảy hay bị giun sán hay là từ những việc đó thì nó sẽ làm giảm khả năng học tập gây ra những gánh nặng về kinh tế cho gia đình và xã hội hoặc là trường học thiếu nhà vệ sinh riêng và an toàn thì cũng sẽ làm tăng nguy cơ đối với cả trái trẻ em trai và trẻ em gái cả về sức khỏe cũng như về tinh thần".
Nhiều ý kiến cho rằng, để có thể nâng cao chất lượng các nhà vệ sinh trong trường học cần có sự quan tâm của các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương và cộng đồng đến việc đầu tư xây dựng những nhà vệ sinh hợp chuẩn, cũng như trong việc quản lý, giữ gìn nhà vệ sinh thường xuyên.
Tuy nhiên, điều quan trọng, bản thân đội ngũ giáo viên, nhân viên và học sinh trong trường cũng cần có ý thức sử dụng và giữ gìn nhà vệ sinh sạch sẽ, từ đó xây dựng một môi trường trường học an toàn, hạnh phúc.
Xây dựng và quản lý hệ thống nhà vệ sinh đạt chuẩn, sạch sẽ là điều cần thiết để hạn chế những ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý của trẻ nhỏ, cũng như hạn chế các bệnh lây nhiễm trong trường học. Để làm được điều này, trước hết cần sự thay đổi tư duy của người đứng đầu cơ sở giáo dục và đào tạo.
Đây cũng là góc nhìn của Kênh VOVGT qua bài bình luận có nhan đề: Tư duy công trình “phụ”
Nói gì thì nói, dù có là trường chuẩn quốc gia hay quốc tế, mà những đứa trẻ phải bịt mũi khi đi vệ sinh, đó là một điều khó chấp nhận. Bởi hiện tại ở các đô thị, phần lớn thời gian trong ngày của trẻ em là ở trường, ngày hai buổi học, ăn uống sinh hoạt ngủ nghỉ tại trường. Tần suất sử dụng nhà vệ sinh trường học của trẻ em có khi còn nhiều hơn ở nhà.
Nhưng thực tế, rất nhiều trẻ đang phải nhịn đi vệ sinh, chỉ vì…quá sợ. Có trẻ nôn ọe, có trẻ đeo khẩu trang và nín thở mỗi khi bất đắc dĩ phải vào nhà vệ sinh. Chúng thường chọn cách nhịn vệ sinh, đợi đến khi về nhà, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cả trước mắt và lâu dài của trẻ em.
Đây cũng là một trong các yếu tố làm giảm hứng thú đến trường, ảnh hưởng tiêu cực đến cảm nhận của trẻ về sự quan tâm mà người lớn dành cho chúng.
Một khu vệ sinh sạch sẽ để trẻ em thoải mái sử dụng, rõ ràng là việc rất đáng đầu tư. Nhưng vì sao ở nhiều nơi, nó vẫn được đối xử theo cách của “công trình phụ”, không chỉ riêng các trường có cơ sở vật chất cũ?
Trước hết, bởi sự thiếu quan tâm, hoặc thậm chí quan liêu của người lớn. Tại nhiều nhà trường, các thầy cô sử dụng khu vệ sinh riêng, không dùng chung với học trò. Còn phụ huynh thì sáng đưa chiều đón, cũng chẳng mấy khi ghé vào dùng thử để biết thực hư. Cuối cùng, chỉ những đứa trẻ biết với nhau, than với nhau về sự khó chịu.
Thứ hai, có thể người lớn không quan liêu, nhưng lại chỉ kiểm tra nhằm vào những lúc vừa mới dọn dẹp, nên không phát hiện ra rằng, nhà vệ sinh chỉ… sạch nhất thời, hôi bền vững!
Thứ ba, ngay cả khi đã kiểm tra phát hiện, nhưng chuyện cái nhà vệ sinh bốc mùi, xập xệ, có thể vẫn chưa được coi là “vấn đề”, nếu người lớn quan niệm rằng, trẻ em dễ tính, thế nào cũng xong, hoặc đó là chuyện đương nhiên, tránh làm sao được.
Cũng bởi những tư duy như vậy, cái nhà vệ sinh không chỉ là nỗi ngán ngẩm, e sợ của học sinh, mà còn là nơi tiềm ẩn các nguy cơ mất an toàn. Trẻ lười rửa tay vì sợ mùi và không có sẵn xà phòng là chuyện không thể xem nhẹ trong bối cảnh dịch bệnh vẫn đang rình rập đe dọa.
Bồn rửa cũ kỹ, sàn trơn ướt, cửa rả xập xệ, có thể khiến trẻ bị tai nạn thương tích. Chưa kể, đã có những trường hợp, nhà vệ sinh trường học trở thành nơi “gây án” của những đối tượng xấu, kẻ biến thái trà trộn vào, xâm hại trẻ em, do bố trí ở nơi khuất nẻo, thiếu ánh sáng, thiếu thiết kế an toàn.
Nhà vệ sinh là công trình thiết yếu trong mỗi ngôi nhà, mỗi văn phòng trụ sở. Hơn cả một hạng mục công trình phục vụ nhu cầu cơ bản, nó còn là tiêu chí rất quan trọng để đánh giá môi trường văn hóa, văn minh của công sở đó, gia đình đó. Việc cải thiện nhà vệ sinh trường học, không có gì quá khó khăn phức tạp.
Bởi trường công hay tư, thì phụ huynh ngày nay đều sẵn sàng hỗ trợ mức cao nhất, cùng nhà trường lo cho các con chỗ ăn học đàng hoàng. Nhiều việc khó hơn như mua sắm trang thiết bị phục vụ dạy và học, đầu tư cơ sở vật chất cơ bản, phụ huynh vẫn sẵn sàng tham gia, vẫn huy động được nguồn xã hội hóa, thì chuyện cái nhà vệ sinh hoàn toàn trong khả năng.
Mọi sự bất cập của quy định đều có thể tháo gỡ. Vướng mắc về đầu tư đều có thể được khơi thông, một khi các nhà trường, ngành giáo dục địa phương và các phụ huynh thực sự coi đó là “vấn đề” chính, công trình chính, chứ không phải chỉ là công trình phụ như tên gọi lâu nay.